1Sữa công thức là gì?

Sữa công thức hay còn gọi là sữa bột là các loại sữa được sản xuất dành riêng làm thức ăn cho trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 12 tháng tuổi. Trong đó,sữa có thành phần mô phỏng công thức hóa học của sữa mẹ và dùng để thay thế hoàn toàn hoặc một phần cho sữa mẹ.

2Các loại sữa công thức

Có 3 dạng sữa công thức đó là: pha sẵn, sữa cô đặc và sữa bột.

• Sữa công thức dạng pha sẵn: Loại sữa này chỉ mở nắp là cho trẻ uống được ngay, bảo đảm vệ sinh và đặc biệt thuận tiện khi cha mẹ chưa biết tìm nước pha sữa ở đâu. Giá sữa pha sẵn thường đắt hơn sữa bột khoảng 20%. 

• Sữa công thức dạng cô đặc: Loại sữa này cần pha chung với nước. Tỷ lệ sữa và nước thường là 1:1. So với loại pha sẵn, sữa dạng cô đặc rẻ hơn và ít cồng kềnh hơn. Tuy nhiên sữa dạng này vẫn đắt hơn sữa bột.
• Sữa bột: Là loại sữa mất nhiều thời gian pha khuấy hơn các loại sữa công thức khác và phải làm chính xác theo hướng dẫn. Sữa này để được 1 tháng sau khi mở nắp. 

3Cách chọn sữa công thức phù hợp cho trẻ theo độ tuổi

Sữa cho trẻ dưới 1 tuổi

• Trẻ sinh non nhẹ cân: Thành phần có protein, vitamin và khoáng chất cao phù hợp cho trẻ sinh non, có tỷ lệ năng lượng cao hơn so với sữa bình thường.
• Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Phù hợp cho trẻ sơ sinh (có cân nặng lúc sinh trên 2500gr) tới 6 tháng tuổi. Vì dễ tiêu hóa, tối ưu cho thận của trẻ nhỏ và tăng cường hấp thụ canxi. Sữa cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng khi trẻ bú được 150ml/kg/ngày.
• Trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi: Sự tăng cân của trẻ giai đoạn này sẽ không còn phụ thuộc nhiều vào chế độ sữa như trẻ dưới 6 tháng tuổi. Trẻ chỉ cần bú 500 – 800ml sữa/ngày là đủ, tùy thuộc vào cân nặng hiện tại của trẻ.

Sữa dành cho trẻ trên 1 tuổi

Có thể chia ra loại trên 3 tuổi và trên 6 tuổi do tuỳ theo nhu cầu ưu tiên chất dinh dưỡng theo lứa tuổi như nhiều canxi hơn, nhiều chất giúp tăng cường chống nhiễm khuẩn hơn. Nhưng nói chung thì thành phần sữa không khác nhau nhiều và sự lựa chọn không cần chặt chẽ quá do trẻ còn ăn thêm nhiều thực phẩm đa dạng khác nữa. Trẻ cần uống khoảng 300 – 500ml sữa mỗi ngày.

4Cách chọn sữa công thức phù hợp nhu cầu đặc biệt

Nhóm không có đường lactose

Nhóm sữa này thường dùng cho những trẻ có ruột bị kích thích, đầy hơi, tiêu lỏng do nhạy cảm với đường lactose. Dựa vào nguồn đạm có trong sữa, nhóm này được phân chia làm 2 loại: gốc thực vật và gốc động vật.

Sữa thủy phân

Sữa thủy phân chứa đạm sữa bò đã bị thủy phân nên dễ tiêu hóa, dùng cho những trẻ bị dị ứng sữa bò. Ngoài ra, có thể dùng cho trẻ từ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, ăn uống bất cứ loại gì cũng tiêu chảy, không dung nạp được thức ăn do tiêu chảy nặng kéo dài, bệnh lý mổ cắt ruột nhiều, suy dinh dưỡng.

Sữa dành cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản

Một số sữa công thức có bổ sung thêm tinh bột gạo, hoặc bổ sung thêm chất gôm thiên nhiên có đặc tính làm đặc sữa giúp giảm nôn trớ và nuôi dưỡng các vi khuẩn có ích trong ruột, làm tăng thể tích và độ dẻo của phân, ngăn ngừa tình trạng táo bón và các cơn đau co thắt.

Nhóm sữa không chất béo

Sữa không chất béo sẽ chứa ít năng lượng và không chứa cholesterol, thường được sử dụng cho trẻ có nhu cầu canxi nhưng không muốn tăng cân hoặc cần kiêng chất béo.

5Một số câu hỏi thường gặp khi chọn mua và sử dụng sữa công thức cho trẻ

Sữa công thức có khác sữa bột?

Trên thực tế, sữa công thức chính là một dạng của sữa bột. Nhưng nếu như sữa bột có thể được sử dụng cho mọi người, thì sữa công thức lại áp dụng cho từng đối tượng và có thêm bớt một số thành phần.

Trường hợp nào nên chọn sữa công thức cho trẻ?

Mặc dù sữa mẹ là tốt nhất đối với trẻ sơ sinh, tuy nhiên khi điều kiện không cho phép người mẹ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn thì có thể sử dụng sữa công thức cho bé để đảm bảo nguồn dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là trong những năm đầu đời.

Sữa công thức có những ưu điểm như đa dạng chủng loại giúp cha mẹ có nhiều sự lựa chọn. Việc cho trẻ uống sữa không lệ thuộc vào mẹ, do đó tạo điều kiện thuận lợi để người mẹ sớm đi làm trở lại.

Các loại sữa công thức khác nhau như thế nào?

Sữa công thức có 6 thành phần chính: Carbohydrate, protein, chất béo, vitamin, khoáng chất và những dưỡng chất khác. Chính hàm lượng carbohydrate, protein và các thành phần cộng thêm sẽ làm nên sự khác nhau của nhiều nhãn sữa công thức.

Ví dụ: Đạm whey và đạm casein có trong sữa bò luôn được kết hợp theo những tỷ lệ riêng biệt để cho ra những loại sữa khác nhau.

Có thể thêm ngũ cốc hay sữa vào sữa công thức cho trẻ uống không?

Không được thêm bất cứ thành phần gì, kể cả vitamin, ngũ cốc, sữa bò,… vào sữa công thức của con, trừ khi được bác sĩ yêu cầu. Sữa công thức được tinh chế cẩn thận với hàng chục dưỡng chất đo ở liều lượng chính xác, thêm bất kỳ thứ gì cũng đều có thể gây nguy hại đến sức khoẻ của bé.

Biểu hiện nào cho thấy cơ thể bé không phù hợp với loại sữa công thức đang dùng?

Bạn nên theo dõi mọi phản ứng của trẻ và thông báo với bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào. Đừng tự chẩn đoán những dấu hiệu dị ứng hoặc mẫn cảm ở trẻ, bởi bạn có thể bỏ qua một nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng, hoặc khiến trẻ không hấp thu đầy đủ dưỡng chất.